Yazılı ve görsel basınla, sosyal ağlarda Türk Kurtuluş Şavaşı’nın başlangıcının 19 Mayıs 1919 tarihine dayandırıldığı görülmektedir. Bu saptama doğru değildir.
Atatürk’ü doğru anlamak için bu konudaki her ayrıntı önemlidir. Özellikle genç kuşakların Atatürk’ü sosyal ağlardan öğrenmeye çalıştıklarını biliyoruz ve iletişimlerindeki bilgileri, belgelerle düzeltmek görevimizden ödün vermemeliyiz.
Yazılarımın kutlu tarihimize katkı sunacağını umuyorum.
Mustafa Kemal Paşa, 30 Ekim 1918’de imzalanan Mondros Ateşkes Anlaşması’ndan bir gün sonra karargahı Adana’da bulunan Yıldırım Ordular Grubu Kumandanlığı görevine başlamıştır. Anlaşma’nın 5nci Maddesi’ne göre “Osmanlı toprakları içinde güvenlik güvenlik güçleri(Jandarma ve Polis) dışında kalan askerler terhis edilecektir”. 7nci Maddesi’ne göre “ İtilaf Devletleri’nin güvenliğini tehdit edecekbölgeleri işgal edebilecektir”.
20nci Maddesi’ne göre “Osmanlı Ordusu’nun her türlü silah, cephane ve teçhizatı İtilaf Devleri’nin isteklerine uygun olarak teslim edilecektir”.
Yıldırım Ordular Grubu Kumandanı Mustafa Kemal Paşa Osmanlı Ülkesi’nin İtilaf Devleri tarafından işgal edileceğini anlamış ve bunu anlamaları için İstanbul’daki Başkumandanlık Erkanıharbiye Riyaseti’ne (Genelkurmay Başkanlığı) 3 Kasım 1918’de bazı sorular ve önerileri içeren bir telgraf göndermiştir(1).
İngilizler askeri birliklerinin İskenderun Limanı’na lojistik destek almaları bahanesiyle çıkmak istemeleri karşısında yine İstanbul’a, Genelkurmay Başkanlığı’na “İngiliz’lerin amacının Suriye cephesini işgal etmek olduğunu” 5 Kasım 1918 tarihli telgrafla bildirmiştir(2). Genelkurmay Başkanlığı’nın “İngilizlerin isteklerini yerine getirmesi” buyruğuna; “ Yaradılışım buna uygun olmadığından kumandayı teslim edecek bir kişinin gönderilmesi” önerisini 6 Kasım 1918’de bildirmiştir(3).
Tüm bu gelişmelerin yanında; Genelkurmay 2'inci Başkanı Fevzi Bey(Çakmak) başta olmak üzere Ordu ve Kolordu Kumandanlarına, “Askeri birliklerdeki silah, cephane ve teçhizatın güvenilir Jandarma Birlikleri’ne verilmesi” için telgraflar göndermiştir(4).
Amacı Ordu’nun elindeki savaş gereçlerinin ileride kullanılmasını sağlamaktır. Bu savaş gereçlerinin bir bölümü de güvenilir yerlerdeki Kuvay-ı Milliye’nin uygun gördüğü depolarda saklanmıştır.
Mustafa Kemal Paşa’nın Yıldırım Ordular Grup Kumandanlığı 7(Yedi) gün sürmüş ve öz isteği gereği İstanbul’a dönmüştür. Amacı İtilaf Devletleri’nin Anadolu’yu işgaline karşı askeri tasarımlar yapmaktır. Bu nedenle Anadolu’ya güvenlikle geçme yollarını araştırmaktadır. Çünkü Damat Ferit Paşa Hükümeti’nde “Mustafa Kemal Paşa ‘Hükümetimiz için tehlikelidir’ görüşü kesinleşmiştir”.
Hükümet içinde iki seçenek öne çıkmıştır: 1. Mustafa Kemal Paşa’yı içimize alarak denetleyelim (kontrol altında tutalım).
2. O’nu Anadolu dağlarına gönderelim ve orada yok edelim!(5).
Mustafa Kemal Paşa İstanbul/Şişli’deki evinde Anadolu’dan başlatacağı kurtuluş tasarımlarını yaparken yaveri Cevat Abbas Bey’i Gebze-Kocaeli bölgesine göndererek bu bölgeden Anadolu’ya geçiş için Kuvay-ı Milliye birliği oluşturmasını istemiş, Cevat Abbas Bey Gebze’de Teşkilat-ı Mahsusa’nın Köprülü’lü (Makedonya) Yahya Çavuş’la Kurtuluş Savaşı’nın ilk Kuvay-ı Milliye öncüsü olarak anlaşmıştır(6).
Tarihin ilginç bir oluşumudur ki; bu oldukça tehlikeli tasarım, İngiliz İstanbul Yüksek Komiserliği’nin isteği ve Damat Ferit Paşa Hükümeti’nin kararı ile gerçekleşmemiş ve “Mustafa Kemal Paşa’nın Anadolu Dağlarında yok edilmesi için Samsun’a gönderilmesi” onaylanmıştır.
Yukarıda yazılmış olan koşullar nedeniyle Atatürk, Cumhuriyetin 10'uncu Yıl Söylevi’ne: “Türk Milleti! Kurtuluş Savaşı’na başladığımızın 15'inci yılındayız. Kutlu olsun!” sözleriyle başlamıştır.
29 Ekim 1933 yılındaki bu kutlu söylev, “Türk Kurtuluş Savaşı'nın 15 yıl önce, 1918 yılı Kasım ayında başlatıldığının kanıtıdır. 19 Mayıs 1919; Atatürk’ün “Doğum tarihim” dediği ve tasarımladığı “Türk Kurtuluş Savaşımının” tasarımdan uygulamaya geçirdiği ve Türk Gençliği’ne bayram olarak armağan ettiği çok kutlu bir gündür.
Vedat İlteriş Çınaroğlu
(1) Hatırat Sayfaları, Kaynak Yay.,Sf. 54(2)
Sf.56- Sf.59 Sf.78
Sf. 79 (6) Atatürk’ün Yaveri Cevat Abbas Gürer,
Türkiye İş Bankası Yay., Sf. 119-130
