Samsun'da Bafra-Kızılırmak Havzasını turizm bölgesi yapacak proje!

Samsun Kent Haber köşe yazarı mimar ve şehir plancı Embiya Sancak, Samsun turizmi ile ilgili köşe yazısında, Bafra-Kızılırmak Havzası, Asarkale, Şahinkaya Kanyonu ve Vezirköprü'yü turizm bölgesi yapacak projeyi yazdı.

Samsun’da Turizm Lafla Gelişmez 

Gezgini, turisti, misafiri memnun edecek, fiziki ve idari önlemleriniz yoksa, boşuna laf olsun diye beyanat vermeyiniz. Samsun turizmi ile ilgili, makale yazarken Kurban Bayramı’nı idrak ettik.

Şu anda Antalya’da işlettiğimiz doğal ortam kampımız doldu. Peki buranın fevkinde doğal ortama sahip olan, Bafra-Kızılırmak Havzası, Asarkale mevkiinde neresi dolu?
 
Telefon ettim Asarkaledeki özgün yöresel kebap işletmesi olan dostuma! 

- Ağebey boşuz bekliyoruz...
 
Ben de "Çok beklersin Yusuf usta" dedim...

Neden mi iğneleyici cümle kuruyorum! Yazayım...

Samsun'un 2019 Büyükşehir Belediye seçiminin hemen sonrasında, benden Kızılırmak  Vadisi için bir rapor yazmam rica edildi. Konu hakkında zaten 1985'den beri belge ve bilgi topluyordum. Mahallinde gerekli araştırmalar yapılarak, rapor kitabı yazıp Samsun Büyük Şehir Belediyesine basılması ve yararlanılması için teslim ettim.

Altı yıl geçti. Hiçbir işlem yok! İlime ve şahsıma saygı da yok! 
Raporda yazdıklarım hakkında burada birkaç makale yazacağım!

Belki ilimi, doğruyu, tecrübeyi, bilgiyi ve Samsun'u seven bir yönetim bulunur!

Rapor ve kitabın adı: Kızılırmak Doğasında Turizm

Kapsamı: Kızılrımak Deltası ve Havzası esas olmak üzere, denizden itibaren Bafra ve Vezirköprü’yü kapsamaktadır.

Etapları özetleyim:
1-Kızılırmak Deltası Sulak Alanları
2-İkiztepe Bölgesi ve Bafra Kenti
3-Derbent Baraj Gölü ve 
4-Asarkale köyü ile Altınkaya Baraj gövdesi bölgesi arası Asarkale, Deliktaş Kayası ve Kuşbükü Boğazı 
5-Altınkaya Baraj Gövdesi ile Şahinkaya Kanyonu Arası 
6-Şahinkaya Kanyonu gibi ana konu ve başlıklara sahip bir çalışmadır!
Üstte 4. maddede belirttiğim başlık; adı geçen raporumun 2'inci bölümünde ayrıntılı olarak yer almıştır!

 
Altta verilen metin adı geçen ve Samsun Büyükşehir Belediyesine teslim edilen çalışmamdan alınmıştır!
 
1-Asarkale Turizm Tesis Alanı (TTA):
Bu alanda öncelikle yaygın yatak ünitelerine sahip tatil köyü formunda yapılaşacak kararlar alınmalıdır. Taş ve ahşap malzemenin ana inşaat malzemesi olduğu bu çalışmanın, araştırma bölümünde bahsedilen geleneksel Bafra Evi dış görünüşüne sahip iki ve veya üç katlı, konaklama ünitelerinin inşa edileceği alandır. 

Sahada kongre ve toplantı salonu binaları da, düşünüldüğü için bu yapıların mimari formu elbette farklı olacaktır. Ancak malzeme taş ve ahşaptır. 
Sporla ilgili takımların kamp yapmaları için, konaklama ve antrenman sahaları ile, 600 kişiyi geçmeyen kongrelerin yapılabileceği salona sahip bir tesis olmalıdır.

Grupların uzun süreli konaklama istekleri karşılanmalıdır. Hem iş toplantıları, hem spor, hem eğlence, hem dinlenme, gezinti gibi çoklu etkinliklerin yapılacağı tesis olmalıdır.

İnsanlar ana kentten uzak olan, tabiatın içine geldikleri için uzun süreli konaklama yapmayı planlayabilmelidirler. 

Buradaki konaklama işletmesi ile Başkaya Yaylasında planlanan yayla-dağ konaklama tesisi işletmesinin entegre olmasında fayda vardır. Tepebaşı köyü üzerinden yeniden yapılacak veya ıslah edilecek 30 kilometrelik bir yolla, Başkaya yaylasına ulaşılması en kolay ve kısa yol olarak mümkündür. 

Ülkemizde meşhur olan Trabzon ili Çaykara ilçesi Uzungöl mahallesini cazibeli hale getiren, göl, ırmak ve ormanlardır. Aynı kapasiteye yakın konaklama imkânı burada oluşturulabilir. Sadece en önemli farkı rakımlarıdır. Uzungöl’ün rakımı 1100 metredir. Buranın rakımı ise 90 metredir. Başkaya Yaylasında konaklama tesisine ve seyretmeye uygun dağ oteli yeri, rakımı ise 1050 metredir.
 
Asarkale Turizm Bölgesi için önerdiğim yapılaşma hiçbir olumsuzluk oluşturmadan tatbik edilebilir. Sadece tesislerin kullanımı esnasında ortaya çıkacak sıvı atıkların bertaraf edilmesi, projenin en zor kısmını oluşturuyor. Günümüzde arıtma teknolojileri bu sorunu çözmüştür. Arıtma tesisinin çok ciddi işletilmesi gerekiyor. Samsun Büyükşehir Belediyesinde bu konuda tecrübeli kadrolar mevcuttur.

Bu proje Samsun Büyükşehir Belediyesi'nin koordinasyonuyla Orman Bakanlığı, Çevre Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlı, Maliye Bakanlığı desteğiyle hayata geçirilebilir. 

2-Spor ve Şenlikler ile Su Oyunları Alanı:
Ne tür şenlik yapılacağını önceden belirlemek doğru olmaz. Bu alanda Karadeniz’in vadi içinde en kapsamlı su oyunları parkı düzenlenebilir. Yüzme havuzları başta olmak üzere, su kaydırakları ve benzeri pek çok eğlence sistemleri kurulabilir. Burada en önemli avantaj, baraj türbin çıkış suyundan alınacak suyun pompa gücüyle tesis alanına akıtılmasıdır. Devir daim pompasına, kimyasal temizlemeye gerek olmadan sürekli akan sudan yararlanılacaktır. 
Feyezanlarda kolay kirlenen yan derelerinin, suyunu almamak için, su oyunları parkında kullanılacak suyun baraj türbini kuyruk suyundan alınması gereklidir. 

3-Kır Bahçeleri, Lokantaları Alanı:
Tüm havzada yerel halkın aile işletmeleri teşvik edilmelidir. Özellikle yerel balık ürünleri olan alabalık, yayın balığı tüketen balık lokantaları ile nehir kotunda 1700 kotlarına kadar, geniş alanda beslenen küçükbaş hayvan etinden pişirilen kebap çeşitleri sunan kır lokantaları günümüzde talep görmektedir.
 
Burada kuzu çevirme, sırık kebabı yemiş olmak bir ayrıcalıklı durum olarak görülür. Bu imajdan yararlanmak gerekir. Sahada halen köylü üreticiye ait bir aile işletmesi vardır. Bu sayı yeterli gelmeyecektir. Önermiş olduğum orman içi dinlenme eğlenme alanında Hıdırellez Ormanı halkın kebap pişirmesi, ateş yakması uygun olmayabilir. Bu izin Orman Bakanlığı yetkilileri tarafından verilmelidir. Bu ihtimale karşı ateş yanacak, fırınların, ocakların olduğu saha altta fotoğrafta verdiğim C alanıdır. İki alan karşılıklı olup nehir üzerine ahşap köprü yapılacaktır.

4-Hıdırellez Eğlence Ormanı- Orman İçi İnsan Kullanımlı Tabiat Alanı 
Mimar ve şehirci mesleği mensubu olanlar, yaptıkları araştırmalar sonucunda mutlaka somut proje önerirler. Ormanların uygun olabilecek, sınırlı kısımlarında alınacak fiziki önlemleriyle birlikte turizm sektörünü destekleyecek yeni kullanımlar getirilebilir. Orman içleri ise sadece gezinti amaçlı kullanılabilir.

Bafra ile ilgili yapılan ve bu çalışmada, yer alan araştırmalara göre bölgenin geleneksel kültüründe hıdırellez eğlenceleri önemli yer tutmaktadır. Hıdırellez kutlamaları çok geniş coğrafyada yapılmaktadır. Hıdırellez, Unesco tarafından  İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsili Listesine alınmıştır. Türk dünyasında kutlanan mevsimlik bayramdır. Zamanı ise yılın 5 ve 6 Mayıs günleridir.

Hıdırellez ritüelleri genellikle su kenarında tatbik edilir. Toplu yapılan bayram eğlencesidir. Su kenarı, ormanlık alanlar tercih edilir. Bu geleneğin Bafra’da en etkili şekilde yaşatılabilmesi için Asarkale Turizm Alanı önerilmektedir.

Önerilen Asarkale Turizm Tesis Alanı karşısında bulunan, nehir kenarındaki Kuşbükü mahallesinin düz olan, orman içi kısmı Hıdrellez Şenlik Alanı olarak belirlenmesi, özellikle tavsiye edilmektedir. Bu konuda Orman Bakanlığı, Samsun Büyükşehir Belediyesi, Kültür ve Turizm Bakanlığı müşterek çalışma başlatmalıdır.

Mevcut Kuşbükü Mahallesi taşıt yolu, konum değiştirerek yukarıya alınacaktır. Hıdırellez Şenlik Alanı; taşıt yolu, nehir, kayalık-orman arasında fiziki sınırlara alınan orman içi piknik alanı veya Orman Bakanlığı'nın önereceği başka hukuki statü ile tesis edilecektir. Şenlik alanı ile karşısında yer alacak olan, kır bahçeleri, kuzu çevirme mekânları, lokantalar imar adaları karşılıklı olacaktır. 

Otoparklar ana yol kenarında imar adaları içinde düzenlenecektir. Hıdırellez Ormanına ise nehir üzerinde yapılacak tamamen ahşap köprüden geçilecektir. Köprünün üzeri kiremit örtü ile örtülecek, taşıma sistemi ahşap asma tekniği ile yapılacaktır. Orman bölgesinde ağacın imkânları gösterilecektir. Köprünün adı ise Hızır Köprüsü olacaktır. Amaç Hıdırellez hikâyesinde yer alan Hızır ve İlyas imgelerinin burada vurgulamak olacaktır.  

Asarkale Boğazı Hıdırellez Ormanı yemek – içme bakımından pasif kullanılacaktır. Çünkü hemen karşısında bu tür ihtiyaçlar için mekânların yapılacağı, plan kararları verilmelidir. Özellikle umumi helalar belli yerlerde yapılmalı ve sızdırmaz kanal hatlarıyla biyolojik arıtma tesisine ulaştırılarak arıtılmalıdır. 

Burada önerilen kullanım türü, oldukça iddialı olacaktır. Tesis kolaydır. Zor olan işletilmesidir. Hıdırellez Eğlence Ormanı mutlaka bir protokolle profesyonel işletmelere verilerek, denetimler devlet organlarıyla yapılmalıdır.

5-Asarkale Karşı Sahili Yükseltilmiş Ahşap Yolun Asma Köprüsü: 

Karşı sahilde düzenlenecek olan ahşap yol Kuşbükü kayası koyuna, yani ışık ve su oyunlarının seyredileceği girdaba gelmeden, turizm alanı önüne asla köprü ile bağlanacak. Bu köprü ise ahşap korkuluğu ve ahşap tabanı olan çelik gergi çubuklarına asılan bir köprü olarak düşünülmüştür.

7-Hıdırellez Ormanı Hızır Köprüsü:
Tam ahşap asma köprü hakkında ( C ) maddesinde bilgi verilmiştir.

8-Kuşbükü Dönemecinde Girdap Oyunları Koyu:
Yolun kenarındaki oturma yerlerinde oturarak özellikle yazın akşam güneşinde Kızılırmak’ın doğal su oyunları burada seyredilir ve fotoğrafları çekilir.

Bütün bunların planlı bir süreçte gerçekleşebilmesi için bütüncül olarak turizm amaçlı destinasyonlar hedef ve varılması gereken yerler birbirleri ile entegre olarak planlanmalıdır.

Turizm Bakanlığı Kızılırmak Havzası'nın Samsun bölümünde üste ölçek plan olan 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı ve raporlarını düzenlemelidir.

Bu kapsamda Bafra – Vezirköprü; Bafra-Havza, Vezirköprü-Alaçam devlet yolları ile turizm bölgelerine doğal yapısına uygun yallar planlanmalıdır.

Uygulama işi kaynak gerektirdiği için şimdilik, iki bölgede farklı konseptlerde turizm bölgesi ihdası ile ilk uygulama yapılabilir.

Birinci Bölge: Kızılırmak Deltası Doğu Sulak Alan bölgedir. 
İkinci Bölge: Asarkale Antik Kenti Bölgesidir.
Sonuç : Kaynak yok, mazeret değildir.
Başlamak için planlama gereklidir.

Bölgede geleneksel üretim ve hizmet veren, kırsal kesim halkı teşvik ve organize edilmelidir. Turizmde profesyonel firmaların yatırım yapması özendirilmelidir.

Hoşçakalın .Saygılarımla... Devam edecek